سیروس صادقی

آلودگی فلزات سنگین به سرعت در حال تبدیل شدن به یک تهدید جدی برای کیفیت خاک در سراسر جهان شده است. به طور کلی، آلاینده ها ممکن است بر سیستم آب، خاک، گیاه و حیوانات تاثیر منفی بگذارد. در میان فلزات سنگین، سرب پتانسیل بیشتری در آلوده کردن محیط، گیاهان و در نتیجه ایجاد مسمومیت در انسان را دارد. روش های متعددی برای حذف فلز سرب مورد استفاده قرارگرفته است. ما در این پژوهش از تثبیت شیمیایی به دلیل سادگی فرآیند، اثر بخشی زیاد، کم هزینه بودن و بدون تغییر در ساختار خاک به منظور کاهش تحرک و دستیابی فراهمی زیستی سرب در خاک بدون تغییر در غلظت کل آنها با افزودن اصلاح کننده های آلی و معدنی و شیمیایی که شامل بیوچار، بنتونیت و سیلیکات پتاسیم است، استفاده کردیم. این پژوهش با کشت گیاه اسفناج به صورت طرح فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل عنصر سرب در سه سطح آلودگی (صفر، 100 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) از منبع نیترات سرب و تیمارهای اصلاح کننده در 7 سطح که به ترتیب شامل بنتونیت در دو سطح (5/2 و 5 درصد وزنی)، بیوچار در دو سطح (2 و 5 درصد وزنی)، سیلیکات پتاسیم در دوسطح (75 و 150 میلی گرم برکیلوگرم خاک) و شاهد (سطح صفر بدون اصلاح کننده) می باشند. ابتدا نمونه خاک را توسط نیترات سرب (شرکت مرک) در سه سطح (صفر، 100 و 200 میلی گرم بر کیلو گرم) آلوده کردیم، سپس پروسه خشک و مرطوب کردن خاک به مدت 45 روز در شرایط گلخانه ادامه داشت. بعد از پایان دوره آنکوباسیون، اصلاح کننده های بیوچار، بنتونیت، سیلیکات پتاسیم به ترتیب با سطوح ذکر شده و شاهد (بدون اصلاح کننده) به خاک آلوده به سرب در سه سطح (صفر، 100 و 200 میلی گرم برکیلوگرم) اضافه شدند و نمونه های خاک را به گلدان سه کیلویی منتقل نمودیم و بذر اسفناج کشت و نمونه ها تا حدود رطوبت ظرفیت مزرعه ای آبیاری شدند. نمونه های اسفناج پس از پایان رشد برداشت شدند. پس از برداشت این پارامترها به ترتیب در گیاه و خاک (غلظت سرب برگ و ریشه، وزن تر و خشک برگ و ریشه و شاخص سبزینگی برگ، جذب پتاسیم و فسفر در ریشه و برگ، pH، CCE، OC، EC، P، و K قابل تبادل خاک) اندازه گیری شدند. نتایج اثرات متقابل نوع و میزان اصلاح کننده ها نشان داد با افزایش غلظت سرب در خاک میزان غلظت آن در برگ و ریشه افزایش یافته است. از بین اصلاح کننده ها سیلیکات