صالح شهابی وند

قارچ­های آندوفیت همزیست ریشه، نقش مهمی در افزایش کارایی میزبان در خاک­های آلوده به فلزات سنگین دارند. در این پژوهش به منظور بررسی اثرات مفید قارچ Serendipita indica در کاهش اثرات منفی سمیت سرب در گیاه ریحان بنفش (Ocimum basilicum L.)، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت گلدانی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه مراغه در چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای مورد استفاده شامل دو سطح قارچ S. indica (حضور قارچ و فقدان قارچ) و تیمار سرب در چهار غلظت (صفر، 400، 600 و 800 میلی­گرم بر کیلوگرم خاک) بود. تنش سرب اثر منفی روی گیاه ریحان داشت، به‌طوریکه باعث کاهش درصد همزیستی، وزن خشک اندام هوایی و ریشه، مقدار رنگیزه­های فتوسنتزی و نیز افزایش فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدان گایاکول پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز شد. کاربرد قارچ آندوفیت به عنوان محرک زیستی اثرات مثبت معنی‌داری بر پارامترهای مورد بررسی داشت، به‌طوریکه در سطوح مختلف سرب باعث افزایش در وزن خشک اندام هوایی (7/46-9/14 درصد)، وزن خشک ریشه (54-5 درصد) غلظت کلروفیل a (8/27- 8 درصد) کلروفیل b (54- 7/9 درصد) و فعالیت آنزیم­های گایاکول پراکسیداز (580-218 درصد) و آسکوربات پراکسیداز (273-150) شد. با افزایش میزان سرب در خاک، تجمع سرب در ریشه و اندام هوایی بیشتر شد و در همه‌ سطوح سرب در خاک، مقدار سرب در ریشه بیشتر از اندام هوایی بود. با کاربرد قارچ، مقدار سرب افزایش معنی­دار در ریشه (428-125 درصد) و برگ (248-56 درصد) حاصل کرد. با استفاده از این نتایج می‌توان گفت که قارچ S. indica به عنوان یک محرک زیستی با افزایش شاخص‌های رشدی، رنگیزه­های فتوسنتزی و نیز افزایش فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدان، می‌تواند تا حدی با سمیت سرب در همه سطوح سرب در خاک، مقابله کرده و با کاهش اثرات زیان­بار سرب، باعث افزایش تحمل گیاه ریحان در خاک آلوده به سرب شود