تبیین ماهیت حالات ذهنی از آموزه های مهم فلسفه ذهن است که مورد توجه پاتنم نیز قرار گرفته است، چنانکه پاتنم در آثار متعدد خویش بدان پرداخته است. پاتنم برای تبیین ماهیت حالات ذهنی، در وهله ی اول به نقد و رد نگرش فیزیکالیستی در مورد حالات ذهنی و مشکلات این دیدگاه می پردازد. از نظر پاتنم این همان دانستن حالت ذهنی و مغزی می تواند ناشی از «خلط مفهوم و مصداق؛ عدم توجه به تمایز شیء و مفهوم آن»، «نقض زبان و ابهام آن» و «ابهام روش های علمی» باشد. وی در وهله ی بعدی دیدگاه رفتارگرایی را مورد نقد و بررسی قرار می دهد که بر اساس آن واکنش های رفتاری به عنوان ماهیت حالت ذهنی شناخته می شوند. پاتنم معتقد است که رفتارگرایی در تبیین درک انسان از درد و ترس انسان های دیگر ناتوان است. وی برای حل این مشکل، دیدگاه کارکردگرایی را مطرح می کند که بر اساس آن حالات ذهنی، همان حالات مغزی نیستند و به منزله نرم افزاری هستند که بر روی سخت افزار قرار گرفته است. اما پاتنم در مرحله بعدی تفکر خویش به نقد دیدگاه کارکردگرایی نیز می پردازد و معتقد است به اینکه حالات ذهنی، حالات محاسبه ای نیستند و حتی حالات محاسبه ای به علاوه حالات فیزیکی هم نیستند؛ چرا که این دیدگاه که ذهن حالت محاسباتی باشد نمی تواند بازنمایی شفافی از روان شناسی انسان را ارائه دهد و در خصوص گرایش های گزاره ای حرفی برای گفتن ندارد.
