سید بهمن موسوی

تنش خشکی و کمبود عنصر روی از عوامل مهم تاثیرگذار بر کاهش کمیت و کیفیت گندم تولیدی می باشد. در پژوهش حاضر، اثر روش­های زی فزونی سولفات روی (بذر خشک، پیش تیمار، کاربرد خاکی و افشانه­کردن) تحت شرایط تنش خشکی (آبیاری کامل، تنش در مرحله ظهور برگ پرچم، تنش در مرحله ظهور ریشک) بر صفات مرتبط با عملکرد و اجزای عملکرد دانه و نیز صفات مرتبط با ارزش غذایی دانه گندم، رقم هما، با استفاده از طرح کرت­های خردشده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج به­دست آمده نشان داد که بروز همزمان تنش خشکی و کمبود عنصر روی در مراحل ظهور برگ پرچم و ظهور ریشک باعث کاهش کیفیت و کمیت گندم شد، به­طوری­که علاوه بر کاهش عملکرد و اجزای عملکرد دانه، موجب کاهش توانایی جذب روی از خاک، کاهش غلظت روی دانه، کاهش قابلیت جذب روی از دانه و کاهش سنتز پروتئین شد. نتایج این پژوهش نشان داد که افشانه­کردن این عنصر سبب افزایش بیش از 19/77 درصدی غلظت عنصر روی در دانه (از 2/7 به 5/40 گرم بر کیلوگرم)، پیش تیمار سولفات روی باعث افزایش 69/17 درصدی پروتئین ذخیره شده در دانه (از 1/13 به 6/14 درصد) و کاربرد خاکی سولفات روی موجب افزایش حداقل 97/11 درصدی در عملکرد دانه (از 1524 به 1737 کیلوگرم در هکتار)، کاهش 18/6 درصدی اسید فیتیک و کاهش چشمگیر 9/78 درصدی نسبت مولی اسید فیتیک طی تنش خشکی در مرحله ظهور برگ پرچم شد.