سپیده بوذری

طبق آیات قرآن کریم، تفاوتی در حقیقت و ماهیت میان زن و مرد نیست بلکه دلیل تفاوت در حقوق و وظایف، تفاوت در جنسیت زن و مرد است و به واسطه این تفاوت هاست که حقوق و تکالیفی بر زوج و زوجه در زندگی مشترک بار می شود. در اسلام و در حقوق ایران، حقوقی مالی و غیر مالی برای زوج و زوجه قرار دارد که در این پژوهش به حقوق غیر مالی زوجه می پردازیم. حقوق غیر مالی، حقوقی است که قابل تبدیل و تقویم به پول نمی باشد. بخشی از حقوق غیر مالی در زندگی مشترک، مختصّ زوجه است. از جمله مهم ترین حقوق غیر مالی زوجه از دیدگاه اسلام، رفتار شایسته با همسر (حسن معاشرت)، حقّ مسکن، حقّ مضاجعت، حقّ اشتغال زن، اکرام و مدارا، هدایت دینی و اخلاقی، احترام و ... است. در واقع اسلام و قانون، حقوق و تکالیف زوجین را معیّن نموده و ضمانت اجرایی آن را نیز تعیین کرده است؛ اما آن چه که مهم می باشد، این است که نه قانون و نه ضمانت اجرای آن، هیچ کدام نمی توانند آن آرامشی را که خانواده نیازمند آن است، تأمین نمایند؛ لذا شناخت این حقوق و تکالیف متقابل، چه بسا به بهبود روابط زوجین کمک شایانی خواهد نمود. مقاله حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی درصدد بررسی حقوق غیر مالی زوجه در اسلام می باشد. حقوق ایران در ضمن مواد قانونی، منطبق با اسلام، حقوق غیر مالی زوجه را نیز بیان کرده است که نشانگر هماهنگی کامل میان آن هاست. البته در ضمانت اجرای تخلّفات زوج در مقابل زوجه در حقوق ایران در بحث حقوق غیر مالی زوجه در جهت حفظ منافع زوجه بهتر است در ضمن مواد قانونی اصلاحاتی صورت گیرد.