سپیده بوذری

زمینه و هدف: حق دفاع متهم و مساعدت به وی جهت تدارک دفاع در مقابل اتهام انتسابی از بایسته های دادرسی منصفانه است. این فرصت نه به عنوان امتیاز ویژه برای متهم بلکه از باب ایجاد تعادل و توازن میان طرفین دعوا قابل توجیه است. بر این مبنا شخصی که در مظان اتهام قرار دارد، باید از حمایت دستگاه عدالت کیفری برخوردار گردد تا بتواند در جایگاهی برابر با شاکی از خود در برابر اتهام انتسابی دفاع کند. نوشتار حاضر درصدد شناسایی سازوکارهای اجرایی تضمین حق دفاع متهم در اسناد و مقرره های بین المللی و در حقوق ایران می باشد. روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای انجام گرفته است و درصدد است به بایسته های حق دفاع متهم با رویکرد مقارنه اسناد بین المللی و نظام حقوقی ایران بپردازد. ملاحظات اخلاقی: در این مقاله ضمن رعایت اصالت متون صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته ها: یافته های این نوشتار نشان می دهد، تفهیم اتهام، اعطای مهلت مناسب به متهم برای تدارک دفاعیه، حق دسترسی به اطلاعات و دریافت اطلاعات مهم ترین تضمینات حقوق دفاعی متهم هستند که در هم حقوق بین الملل و هم در حقوق ایران مورد توجه قرار گرفته اند. نتیجه گیری: در نظم کنونی مقررات ناظر بر حق دفاع، بازنگری در موضوع اعطای «مهلت متناسب برای تدارک دفاع» و تمهید «ضمانت اجراهای حقوقی و کیفری برای حمایت از حق دفاع» ضرورت دارد.