زمینه و هدف: از دیرباز بحث مسئولیت پزشک در اعمال طبابت دارای اهمیت و ارزش بوده است و همواره مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. به فراخور توسعه طبابت و به روز شدن آن و به تبع آن ایجاد عناوین مختلف برای یک پزشک، مسئولیت پزشک و امکان تعقیب ایشان از لحاظ قانونی اهمیتی دو چندان یافته است. مسئولیت پزشک آنکال که به عنوان یکی از مسئولیت‌های پزشک متخصص در بیمارستان‌ها و مراجع درمانی تلقی می‌شود از جهت ایجاد مسئولیت‌ها و بایدها و نبایدها که باید رعایت نماید، دارای اهمیت بسزایی است. در حقوق کشور ما مسئولیت پزشک، مبتنی بر تقصیر است و به عنوان یک مسئولیت حرفه‌ای قلمداد می‌شود. در این پژوهش با توجه به مسئولیت مبتنی بر تقصیر حرفه‌ای پزشک و نیز دستورالعمل‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ضمن بررسی مبانی مسئولیت کیفری پزشک و بررسی ارکان مسئولیت کیفری پزشک آنکال به بررسی رابطه سببیت پرداخته می شود و در نهایت عوامل ساقط کننده مسئولیت پزشک و راه‌های جبران خسارت مورد بررسی و مداقه قرار می‌گیرد. روش: در نوشتار حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، به بررسی مسئولیت کیفری پزشک آنکال می‌پردازیم. ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته‌ها: مطابق دستورالعمل آنکالی پزشکان در بیمارستان‌های کشور مصوب 1402، مسئولیت نهایی و اصلی با پزشک معالج است و پزشک اخیر در صورت اثبات عدم تقصیر می‌تواند رافع مسئولیت پزشک آنکال گردد. یافته‌ها نشان می‌دهند که مسئولیت کیفری پزشک آنکال در صورتی که ارکان بزه متوجه پزشک باشد و رابطه سببیت بین رفتار و نتیجه رخ داده بر مبنای نظریه تقصیر پذیرفته شده در نظام عدالت کیفری ایران وجود داشته باشد، موجد مسئولیت کیفری بر اساس قوانین عام و خاص خواهد بود. در این میان، پزشک آنکال به دلیل مشاوره‌ای بودن نظرش، مسئول نهایی بیمار تلقی نمی‌شود و در مواردی که شرایط بیمار تهدید کننده باشد و دسترسی به پزشک مقیم وجود نداشته باشد، مسئولیت مستقل پزشک آنکال مطرح می‌گردد. همچنین، در سایر موارد، مسئولیت پزشک آنکال در کنار مسئولیت سایر افراد، در صورت جمع بودن شرایط مربوط به مسئولیت کیفری پزشک، محقق می‌گردد. نتیجه‌گیری: مسئولیت کیفری پزشک آنکال در پرتو ویژگی‌های خاص و حرفه‌ای خود تحت عنوان مسئولیت کیفری خاص تلقی می‌شود و در صورتی که ارکان بزه متوجه پزشک آنکال باشد و رابطه سببیت فی ما بین رفتار و نتیجه رخ داده بر مبنای نظریه‌ی تقصیر پذیرفته شده در نظام عدالت کیفری ایران وجود داشته باشد، موجد مسئولیت کیفری بر اساس قوانین عام و خاص در این خصوص خواهد بود. به طور کلی با توجه به مشاوره‌ای بودن نظر پزشک آنکال، مسئول نهایی بیمار، پزشک مقیم تلقی می‌شود و در مواردی که شرایط بیمار تهدید کننده است و دسترسی به پزشک به مقیم وجود ندارد مسئولیت مستقل پزشک آنکال مطرح می‌گردد. در سایر موارد، مسئولیت پزشک آنکال در کنار مسئولیت سایر افراد، در صورت جمع بودن شرایط مربوط به مسئولیت کیفری پزشک، محقق می‌گردد.
