پائین بودن میزان ریزمغذیها در غلات و کاهش تنوع غذایی منجر به بروز سوء تغذیه در جامعه میگردد که یکی از مشکلات کنونی کشورهای در حال توسعه مانند ایران میباشد. با عنایت به نقش ویژه گندم در تغذیه مردم این قبیل کشورها، محققین تلاش میکنند با بهبود کیفیت گندم تولیدی از طریق افزایش غلظت روی، میزان اسید آسکوربیک و پروتئین دانه بههمراه گلوتن دانه گندم، با تامین ریزمغذیهای مورد نیاز بدن به کاهش سوء تغذیه کمک نمایند. با توجه به نقش فیزیولوژیک روی در متابولیسم کربوهیدراتها و پروتئینها، در این پژوهش تاثیر کاربرد برگی روی بر عملکرد دانه و برخی از شاخصهای کیفی گندم مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش سه رقم گندم نان در آزمایش مزرعهای در سال زراعی 1400-1399 در روستای جغلعلیا از توابع شهرستان هشترود اجرا گردید. آماده سازی زمین طبق روال سنتی حاکم بر زراعت منطقه انجام گردید. آزمایش بهصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار کشت گردید. فاکتورهای اصلی و فرعی بهترتیب شامل ارقام گندم (باران، هما و هشترود) و اسپری برگی سولفات روی با غلظت دو در هزار (شاهد، در مرحله ساقهرفتن و مراحل ساقهرفتن بههمراه سنبله-دهی) بود. محلولپاشی روی تنها در مراحل ساقهروی بههمراه گلدهی توانست ارتفاع بوته ارقام هشترود و باران را در مقایسه با شاهد افزایش دهد. میزان اسید آسکوربیک و غلظت روی دانه در تمامی ارقام مورد مطالعه و مراحل محلولپاشی در مقایسه با شاهد افزایش معنیداری نشان داد. محلولپاشی روی تنها در مراحل گلدهی و ساقهروی بههمراه گلدهی افزایش معنیداری هکتولیتر در مقایسه با شاهد در رقم هشترود را سبب گردید. عملکرد دانه و پروتئین آن، تنها در اثر محلولپاشی روی در مراحل گلدهی بههمراه ساقهروی در مقایسه با شاهد در ارقام مورد مطالعه افزایش معنیداری داشت. درمجموع میتوان گفت، محلولپاشی روی در مراحل ساقهروی بههمراه سنبلهدهی بیشترین تاثیر بر جنبههای کمی و کیفی گندم داشت و با در نظر گرفتن شرایط حاکم بر کشاورزی ایران و مشکلات ناشی از سوء تغذیه، محلولپاشی روی راهکار مناسبی برای بهبود عملکرد کمی و کیفی گندم در خاکهای آهکی دیمزارهای جنوب آذربایجانشرقی باشد.
