2025 : 7 : 9

Seyyed Mohammad Mozaffari

Academic rank: Associate Professor
ORCID:
Education: PhD.
ScopusId:
HIndex:
Faculty: Research Institute for Astronomy and Astrophysics
Address:
Phone:

Research

Title
کشف و بررسی الگوی خورشیدی غیربطلمیوسی معرّفی شده در مقدّمه زیج معتبر سنجری عبدالرّحمن خازنی
Type
FinishedProject
Keywords
نجوم اسلامی / زیج معتبر سنجری
Year
2022
Researchers Seyyed Mohammad Mozaffari

Abstract

الگوی خورشیدی خاصّی در مقدّمه زیج معتبر سنجری از عبدالرّحمن خازنی معرّفی شده است که در هیچ یک از منابع باستان (مشتمل بر مجسطی بطلمیوس) و نیز در آثار دوره اسلامی تا روزگار وی (سده 12 میلادی) سابقه نداشته است. این الگو بر اساس فلک متحدّالمرکزی است که در وسط آن یک فلک کوچک «مینیاتوری» خارج مرکز برای بازنمایی بی نظمی در سیر حرکت و سرعت زاویه ای خورشید در حرکت سالیانه به دور دائره البروج (آنگونه که از روزگار باستان دانسته شده و تا سده 16 میلادی مورد استفاده قرار می گرفت) تعبیه شده است. فلک متحدّالمرکز برای توضیح عدم تغییر قطر زاویه ای خورشید در حرکت ظاهری سالیانه آن بوده است. این الگو از جنبه های فنّی و تاریخی بررسی و بازسازی می شود. بررسی های بیشتر نشان داده است که این الگو احتمالاً متأثّر از نمونه سیّاره نماهایی بوده است که (شاید از قلمرو بیزانس) به مرو در روزگار خازنی رسیده باشد.