یوسف نصیری

به منظور بررسی اثر اسید فولیک بر برخی صفات کمی و کیفی برنج، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت پلات بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در روستای تمچال شهرستان آستانه اشرفیه از توابع استان گیلان در سال زراعی 94-93 اجرا شد. در این پژوهش فاکتور اصلی شامل تیمارهای عدم پیش تیمار بذور و پیش تیمار بذور با اسید فولیک و فاکتور فرعی شامل عدم اسپری برگی و اسپری برگی اسید فولیک در مراحل پنچه زنی، ساقه روی، آبستنی، خوشه دهی و پرکردن دانه بود. همچنین، از دوز 25 میکرومولار اسید فولیک در فاکتورهای اصلی و فرعی استفاده شد. در ادامه تاثیر کاربرد خارجی اسید فولیک بر گیاه برنج با ارزیابی ارتفاع بوته، تعداد پنجه بارور در کپه، تعداد پنجه نابارور در کپه، تعداد دانه کل، پر و پوک در کپه، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد شلتوک، شاخص برداشت (به عنوان پارامترهای کمی) و میزان عناصر آهن، روی، مس و منگنز در پوسته و دانه برنج (به عنوان پارامترهای کیفی) مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که کاربرد خارجی اسید فولیک سبب افزایش ارتفاع بوته، تعداد پنجه های بارور در کپه، تعداد دانه پر در کپه عملکرد بیولوژیک و اقتصادی در مقایسه با شاهد شد. روند تغییرات وزن هزار دانه در پاسخ به کاربرد خارجی اسید فولیک از الگوی مشخصی تبعیت نمی کرد و در اکثر تیمار کاربرد خارجی اسید فولیک سبب کاهش وزن هزار دانه در مقایسه با شاهد شد. در بین عناصر مورد مطالعه تنها میزان عنصر روی انباشته شده در دانه در مقایسه با شاهد معنی دار بود. اما میزان عناصر انباشته شده در پوسته برنج در مقایسه با شاهد افزایش معنی داری داشت. به عنوان نتیجه نهایی می توان اظهار داشت که کاربرد خارجی اسید فولیک راهکار مناسبی برای افزایش عملکرد کمی برنج می باشد. همچنین، افزایش عناصر آهن، مس، منگنز و روی در بذر، سبب بهبود فرآیندهای جوانه زنی، ویگور گیاهچه و در نهایت بوته های برنج می گردد که می تواند به کاهش مصرف بذر در واحد سطح کمک نماید. از طرفی، با توجه به اینکه کمبود روی و سوء تغذیه ناشی از آن یکی از مشکلات بهداشت عمومی کشور می باشد افزایش آن در اثر کاربرد خارجی اسید فولیک می تواند به تامین بهتر این عنصر از طریق مصرف برنج کمک نماید. برآیند این عوامل می تواند به کاهش اثرات منفی سوء تغذیه در جامعه و بهبود بهداشت عمومی کشور منتهی گردد