یوسف نصیری

چکیده اهداف: این پژوهش به منظور بررسی اثر کاربرد کودهای دامی، اسید هیومیک و کود زیستی نیتروکسین بر عملکرد، اجزای عملکرد و اسانس گیاه دارویی همیشه بهار انجام گردید. مواد و روش ها: آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در کشتزار پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال 1393 اجرا گردید. عامل اول شامل کاربرد کود دامی در سه سطح صفر، 10 و 20 تن در هکتار و عامل دوم در چهار سطح شامل کاربرد اسید هیومیک، نیتروکسین، اسید هیومیک + نیتروکسین و شاهد بودند. خاک زراعی محل آزمایش از نوع لومی شنی بود. صفات مورد آزمایش شامل ارتفاع بوته، تعداد ساقه های فرعی در بوته، قطر ساقه اصلی، تعداد گل در بوته، شاخص سبزینگی برگ، عملکرد خشک گل ها، تعداد دانه در طبق، عملکرد بیولوژیک، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، درصد اسانس، عملکرد اسانس و شاخص برداشت گل بودند. جهت استخراج اسانس و اندازه گیری شاخص سبزینگی برگ به ترتیب از دستگاه کلونجر و کلروفیل سنج مدل SPAD-502 استفاده شد. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که اثر ساده کود دامی و اسید هیومیک و نیتروکسین بر تمامی صفات مورد بررسی و برهمکنش آنها بر صفت عملکرد دانه معنی دار شد. بیشترین ارتفاع بوته، تعداد ساقه های فرعی و عملکرد بیولوژیک، تعداد گل، شاخص سبزینگی برگ، عملکرد خشک گل ها، تعداد دانه در طبق و وزن هزاردانه با کاربرد 20 تن در هکتار کود دامی به دست آمد. ارتفاع بوته، تعداد گل در بوته، تعداد دانه در طبق و عملکرد بیولوژیک با کاربرد ترکیبی اسید هیومیک + نیتروکسین نسبت به شاهد افزایش معنی داری نشان دادند. تعداد ساقه های فرعی و وزن هزاردانه با کاربرد ترکیبی از اسید هیومیک + نیتروکسین و یا کاربرد جداگانه نیتروکسین نسبت به شاهد افزایش یافتند. کاربرد20 تن در هکتار کود دامی باعث افزایش 9/18 درصدی عملکرد خشک گل و کاربرد 10 و 20 تن در هکتار کود دامی به طور میانگین باعث افزایش 8/24 درصدی محتوی اسانس و 3/43 درصدی عملکرد اسانس نسبت به شاهد شدند. بیشترین عملکرد خشک گل ها (2/178 گرم در مترمربع)، درصد اسانس (24/0 درصد) و عملکرد اسانس (42/0 گرم در مترمربع) با تفاوت معنی دار نسبت به شاهد در تیمار اسید هیومیک + نیتروکسین به دست آمد. بیشترین عملکرد دانه در دو تیمار کاربرد نیتروکسین (216 گرم در مترمربع) و نیتروکسین+ اسید هیومیک (20