یوسف نصیری

روی به عنوان یک عنصر ریزمغذی ضروری، نقش مهمی در رشد و متابولیسم گیاه بر عهده دارد. این مطالعه، به منظور بررسی اثر محلول پاشی برگی روی بر رشد، رنگیزه های فتوسنتزی و کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی ریحان در شرایط گلخانه ای انجام گرفت. تیمارها شامل چهار سطح اکسید روی ) 50 ،25 ،0و 100میلی گرم بر لیتر( و چهار سطح نانوذره اکسید روی )،0 50 ،25و 100میلی گرم بر لیتر( بودند. نتایج نشان داد که کاربرد برگی روی تأثیر معنی داری ) (P≤0.05بر صفات مورد اندازه گیری داشته است. تیمار اکسید روی و نانوذره روی باعث افزایش معنی دار در طول کل گیاه )ارتفاع بوته + طول ریشه(، وزن تر و خشک گیاه، تعداد برگ در بوته، میزان رنگیزه های فتوسنتزی و درصد اسانس ریحان شد و از این نظر نقش نانوذره روی مؤثرتر از اکسید روی بود. بیشترین مقدار شاخص های رشدی و میزان رنگیزه ها در سطح 100میلی گرم بر لیتر نانوذره روی مشاهده شد. بر اساس نتایج، 34ترکیب در اسانس ریحان شناسایی شد که بیشترین آنها مربوط به مونوترپنهای اکسیژن دار بوده و سه متابولیت اصلی اسانس شامل متیل چاویکول، لینالول و آلفاکادینول بودند. همچنین بیشترین مقدار متیل چاویکول و آلفاکادینول در سطح 50میلیگرم بر لیتر نانوذره روی مشاهده شد. روی احتمالاً با افزایش هورمونهای رشد، بهبود جذب برخی عناصر غذایی و افزایش سنتز پیش سازهای متابولیتهای ثانویه توانسته است باعث افزایش رشد و تولید اسانس در گیاه ریحان شود. یافته های این تحقیق نشان داد که تأثیر نانوذره روی در افزایش رشد و مواد مؤثره گیاه ریحان، مؤثرتر از کود اکسیدروی است