یوسف نصیری

چکیده اهداف: این پژوهش به منظور بررسی اثر کاربرد کودهای شیمیایی، دامی، زیستی و اسید هیومیک بر برخی صفات رشدی، عملکرد ماده خشک و تولید اسانس بادرشبی انجام گردید. مواد و روش ها: آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه ای در شهرستان اهر در سال 1394 اجرا گردید. عامل اول شامل کاربرد کودهای شیمیایی و دامی در چهار سطح شاهد، 100 درصد کود شیمیایی، 50 درصد کود شیمیایی + 50 درصد کود دامی و 100 درصد کود دامی (30 تن در هکتار) بود. عامل دوم شامل سه سطح شاهد، کاربرد کود زیستی سوپرنیتروپلاس و اسید هیومیک بود. صفات مورد آزمایش شامل ارتفاع بوته، تعداد ساقه های فرعی و گل دهنده در بوته، قطر ساقه اصلی، طول گل آذین، وزن خشک ساقه های گل دهنده، وزن خشک تک بوته، عملکرد ماده خشک، وزن هزاردانه، درصد اسانس و عملکرد اسانس بودند. برای استخراج اسانس از ماده خشک اندام هوایی از روش تقطیر با آب بر مبنای روش پیشنهادی فارماکوپه اروپا و دستگاه کلونجر (Clevenger) استفاده شد. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ساده کود دامی و شیمیایی بر تمامی صفات مورد بررسی به غیراز وزن هزاردانه و اثر ساده کود زیستی و اسید هیومیک بر صفات تعداد ساقه های فرعی و گل دهنده در بوته، عملکرد ماده خشک، وزن هزاردانه، درصد اسانس و عملکرد اسانس معنی دار شد. برهمکنش کوددهی و اسید هیومیک و سوپرنیتروپلاس بر صفات درصد اسانس و عملکرد اسانس معنی دار شد. بیشترین ارتفاع بوته، طول گل آذین و عملکرد ماده خشک با کاربرد 50 درصد کود شیمیایی + 50 درصد کود دامی، بیشترین تعداد و وزن ساقه های فرعی گل دهنده با کاربرد 100 درصد کود دامی و بیشترین تعداد ساقه های فرعی، قطر ساقه اصلی و وزن خشک تک بوته با کاربرد 100 درصد کود شیمیایی به دست آمد. تعداد ساقه های فرعی و گل دهنده در بوته، وزن هزاردانه و عملکرد ماده خشک با کاربرد سوپرنیتروپلاس و یا اسید هیومیک نسبت به شاهد افزایش معنی داری داشتند. بیشترین درصد اسانس به ترتیب در تیمار های 50 درصد کود شیمیایی + 50 درصد کود دامی بدون اسید هیومیک و سوپرنیتروپلاس (77/0 درصد)، 100 درصد کود دامی + اسید هیومیک (72/0 درصد) و 50 درصد کود شیمیایی + 50 درصد کود دامی با کاربرد اسید هیومیک (69/0 درصد) بدون تفاوت معنی دار با همدیگر به دست آمد. بیشترین عملکرد اسانس به ترتیب در تی