به منظور بررسی تاریخ کاشت و کودهای زیستی بر صفات ریخت شناسی و عملکرد خارمریم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه اجرا شد. تاریخ کاشت به عنوان عامل اول در سه سطح (کاشت در 25 اسفندماه، 15 فروردین ماه و 5 اردیبهشت ماه) و کود زیستی در چهار سطح شاهد (بدون کود)، نیتروکارا (تلقیح با بذر)، نیتروکاراطلایی (به صورت محلول پاشی) و کاربرد هردو کود (نیتروکارا + نیتروکارا طلایی) به عنوان فاکتور دوم، انتخاب شدند. نتایج تجزیه واریانس ها نشان داد برهم کنش تاریخ کاشت و کود زیستی بر ارتفاع بوته، قطر کاپیتول و عملکرد دانه معنی دار گردید. بیشترین ارتفاع بوته، قطر کاپیتول و عملکرد دانه (5/145 گرم در مترمربع) با کاربرد ترکیبی از نیتروکارا و نیتروکارا طلایی بدون تفاوت معنی دار با کاربرد نیتروکارا به دست آمدند. تعداد ساقه های فرعی در بوته با کاربرد ترکیبی از کودهای نیتروکارا و نیترو کارا طلایی (تلقیح بذر + محلول پاشی) به بیشترین مقدار رسید. در نهایت از نتایج تحقیق چنین استنباط می شود که تأخیر در کاشت باعث کاهش عملکرد خارمریم می شود و کاربرد کودهای زیستی نیتروکارا حاوی باکتری های تثبیت کننده نیتروژن به صورت تلقیح بذری + محلول پاشی و یا تلقیحی می تواند باعث بهبود صفات مورفولوژیکی و افزایش عملکرد مریم گردد.
