سید مرتضی زاهدی

خربزه ). (Cucumis melo Lیکی از مهمترین گیاهان جالیزی دگرگشن به شمار میرود. تنش خشکی معمولترین تنش محیطی است که به طور قابل توجهی رشد گیاه و عملکرد را در خربزه تحت تأثیر قرار میدهد. مهمترین مرحله در توسعه گیاهان مقاوم به خشکی، ارزیابی و شناسایی ژنوتیپهای مقاوم و حساس است که یکی از روشهای موثر برای رسیدن به این هدف استفاده از مواد کاهش دهنده پتانسیل اسمزی در شرایط درون شیشهای است. این پژوهش به منظور بهینهسازی درون شیشهای و غربالگری تودههای بومی خربزه ایرانی متحمل به تنش کم آبی انجام گردید. به منظور القای تنش خشکی از سوربیتول و پلی اتیلن گلایکول ( )PEGاستفاده شد. بدین جهت به محیط ،MS سوربیتول در سه سطح با غلظتهای 200 ،100و 400میلیمولار و PEGنیز در سه سطح 7/2 ،5/4و 9/2درصد اضافه گردید و تیمار شاهد نیز همان محیط کشت MSکامل بدون تیمارهای مذکور بود. صفاتی همچون تعداد برگ، طول کلئوپتیل، وزن تر گیاه، وزن خشک گیاه، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه که در پاسخ به تنش تغییراتی در آنها روی میدهد، مورد اندازهگیری قرار گرفت تا بهترین صفت برای ارزیابی و غربالگری درون شیشهای خربزه انتخاب شود. در این پژوهش براساس نتایج مشاهده شده اثرات متقابل تیمارها و ژنوتیپ تمامی صفات مورد بررسی به غیر از تعداد برگ از نظر آمار اختلاف معنی داری با شاهد داشتند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که استفاده از تکنیک کشت درون شیشهای برای غربالگری ژنوتیپهای مقاوم و حساس به تنش خشکی می تواند سریع و موثر باشد