عبدالله جوانمرد

به منظور بررسی اثرات کود زیستی مایکوروت و سطوح مختلف آبیاری بر درصد و ترکیبات اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در گلخانه گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه اجرا گردید. فاکتور اول شامل چهار سطح: آبیاری در حد ظرفیت مزرعه (شاهد)، آبیاری در 75 درصد ظرفیت زراعی (تنش ملایم)، آبیاری در 55 درصد ظرفیت زراعی (تنش متوسط) و آبیاری در 35 درصد ظرفیت زراعی (تنش شدید) و فاکتور دوم شامل تلقیح و عدم تلقیح با مایکوروت بود. نتایج نشان داد با افزایش سطوح کم آبی، وزن تر، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه و وزن توده خشک سرشاخه های گلدار گیاه، محتوای نسبی آب برگ، کلروفیل a، b و کلروفیل کل و درصد کلونیزاسیون ریشه به طور معنی داری کاهش یافتند. ولی میزان کارتنوئید و درصد اسانس با افزایش تنش روند افزایشی را نشان دادند. بطوری که، بیشترین درصد اسانس و کارتنوئید با کاربرد مایکوروت در آبیاری 55 درصد ظرفیت زراعی حاصل شد. همچنین، تجزیه شیمیایی ترکیبات اسانس نشان داد که در تمامی تیمارها، تیمول، کارواکرول، پارا-سیمن، 1 و 8-سینئول، ای- کاریوفیلن، بورنئول وگاماترپینن جزء ترکیب های غالب اسانس بودند. بیشترین میزان تیمول و کارواکرول در آبیاری 75 درصد ظرفیت زراعی (تنش ملایم) و با کاربرد مایکوروت بدست آمد. بطور میانگین، میزان ترکیب های تیمول، کارواکرول، 1 و 8-سینئول، ای- کاریوفیلن، بورنئول و آلفاپینن به ترتیب با کاربرد مایکوروت 19/4، 28/45، 93/15، 33/16، 15/14 و 78/3 درصد نسبت به عدم کاربرد مایکوروت افزایش یافتند. به طور کلی نتایج نشان داد که با افزایش سطح کم آبیاری، اگرچه بعضی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک کاهش معنی داری پیدا کردند، ولی با کاربرد کود زیستی مایکوروت بر کمیت و کیفیت اسانس آویشن دنایی افزوده شد.