یوسف نصیری

در کشاورزی مرسوم کاربرد بیش از حد کودهای شیمیایی در مقیاس وسیع باعث کاهش کارایی مصرف عناصر غذایی و مشکلات زیست محیطی جدی از قبیل آلودگی آب و خاک، فرسایش ژنتیکی، فرسایش خاک، تخلیه عناصر غذایی، اسیدی شدن خاک ها و سایر موارد شده است. امروزه به منظور رسیدن به کشاورزی پایدار بهمراه عملکرد بیشینه و کمترین خسارت زیست محیطی، می توان از روش های دیگر کوددهی (استفاده از نانو کودها) استفاده کرد تا عناصر عناصر غذایی مورد نیاز برای رشد و تولید محصول فراهم شود و هم ساختار خاک در شکل مطلوب حفظ شود. به منظور بررسی اثرات کاربرد نانوکودهای ماکرو و میکرو بصورت جداگانه و تلفیقی با کودهای شیمیایی بر میزان و ترکیبات موسیلاژ گیاه دارویی بالنگوی شهری (Lallemantia iberica)، آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه مراغه در پاییز سال 1398 اجرا شد. تیمارهای شامل کاربرد 100 درصد کود شیمیایی مرسوم (اوره و سوپرفسفات تریپل به ترتیب با مقادیر 150 و 100 کیلوگرم در هکتار)، 100 درصد نانوکود ماکرو (نانو کلات نیتروژن، فسفر و پتاسیم)،100 درصد نانوکود میکرو (نانو کلات آهن، روی و منگنز)، 50 درصد نانوکود ماکرو+ 50 درصد نانوکود میکرو، 50 درصد کود شیمیایی+ 50 درصد نانوکود ماکرو، 50 درصد کود شیمیایی+ 50 درصد نانوکود میکرو و 50 درصد کود شیمیایی+ 25 درصد نانوکود ماکرو+ 25 درصد نانو کود میکرو بودند. نانوکودهای مورد استفاده قبل از مرحله گلدهی محلول پاشی شدند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه بالنگو با کاربرد 50 درصد کود شیمیایی+ 25 درصد نانوکود ماکرو+ 25 درصد نانوکود میکرو مشاهده شد. همچنین بالاترین میزان درصد و عملکرد موسیلاژ با کاربرد تلفیقی تیمار کود شیمیایی با نانوکودهای ماکرو میکرو بدست آمد. نتایج همبستگی و تجزیه به مؤلفه های اصلی نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری بین عملکرد دانه، درصد و عملکرد موسیلاژ وجود داشت. آنالیز ترکیبات موسیلاژ نشان داد که بیشترین میزان گلوکرونیک اسید، آرابینوز، رافینوز، رامنوز، گالاکتوز، گزایلوز و گلوکوز با کاربرد تلفیقی 50 درصد کود شیمیایی به همراه 25 درصد نانوکود ماکرو و 25 درصد نانوکود میکرو حاصل شد. بطور کلی که کاربرد تلفیقی 50 درصد کود شیمیایی به همراه 25 درصد نانوکود ماکرو و 25 درصد نانوکود میکرو به عنوان یک روش جدید در