عنوان
|
شناسایی و تهیه نقشه سطوح ژئومورفیکی پلایای دریاچه ارومیه و تاثیر آنها بر طوفان های ریزگرد
|
نوع پژوهش
|
طرح پژوهشی خاتمه یافته
|
کلیدواژهها
|
پلایا، دریاچه ارومیه، فرسایش، گرد و غبار، سطوح ژئومورفولوژی.
|
چکیده
|
دریاچه ارومیه یکی از مهمترین دریاچه های نمکی و بزرگترین دریاچه شور ایران می باشد. در حال حاضر به دلیل پسروی و نشست رسوبات در بستر دریاچه، بخش های وسیعی از اطراف آن به پهنه های مسطح با سطوح پلایایی تبدیل شده اند. تاکنون مطالعات زیادی در ارتباط با سطوح پلایایی یا ژئومورفولوژی دریاچه ارومیه انجام نشده است، بنابراین هدف از این پژوهش، بررسی و شناسایی سطوح پلایای دریاچه ارومیه با استفاده از تصاویر ماهواره لندست 8، تهیه نقشه ژئومورفولوژی پلایای ارومیه و شناسایی سطوح مستعد به فرسایش بادی می باشد. در این پژوهش سطوح مختلفی را که در محدوده شمال شرق به جنوب غربی دریاچه قرار دارند با استفاده از تصاویر ماهواره ای و نرم افزارهای Google Earth و ARCGIS جداسازی شده و مرزهای این سطوح با مرزهای واقعی در صحرا مطابقت داده شدند. همچنین ویژگی های فیزیکی و مکانیکی خاک های محدوده مطالعه شده از جمله بافت، چگالی ظاهری، درصد اشباع، مقاومت خاک ها، توزیع اندازه و پایداری خاکدانه ها و رابطه این ویژگی ها با مقاومت خاک ها در مقابل فرسایش بادی بررسی شد. با توجه به بررسی های انجام شده نقشه واحدهای ژئومورفولوژی پلایای دریاچه ارومیه و نقشه توزیع پایداری سطوح محدوده مطالعه شده با استفاده از نرم افزار ARCGIS رسم گردید. نتایج نشان داد که در محدوده مطالعه شده سطوح پلایایی مختلفی از جمله زمین های کشاورزی و پهنه های بوته ای-چمنی، پهنه های ماسه ای و سنگ ریزه ای، پهنه های گلی-گلی نمکی، پهنه های ماسه ای-نمکی، دلتافن و ناحیه مرطوب مشاهده شده است. پهنه های ماسه ای نمکی در شرق و جنوب شرق دریاچه مستعدترین سطوح در مقابل فرسایش بادی بودند که پتانسیل بسیار بالایی برای تولید گرد و غبار و حتی طوفان های ماسه ای و نمکی داشته اند و این ریزگردها مناطق و همچنین زمین های کشاورزی اطراف دریاچه را تحت تاثیر قرار می دهند. بر اساس مطالعات انجام شده در این پژوهش، می توان گفت که منطقه مورد مطالعه که از شمال شرق تا جنوب شرق دریاچه ارومیه را دربر داشت، دارای سطوح توسعه یافته متعدد پلایایی بود. پهنه های ماسه ای و نمکی در شرق و جنوب شرقی دریاچه ارومیه مهمترین منبع تولید گرد و غبار در منطقه مورد مطالعه بودند و مقاومت ضعیفی در برابر وزش باد دارند. در نتیجه حساس ترین سطوح را در مقابل فرسایش بادی ایجاد می کنند. رسوبات ماسه ای و نمکی که در ای
|
پژوهشگران
|
نیکو حمزه پور (همکار)، مصطفی کریمبان اقبال (نفر اول)
|