مشخصات پژوهش

عنوان	بهبود خصوصیات زراعی و کیفی ژنوتیپهای گندم دوروم (Triticum turgidum L. var. durum) با کاربرد سولفات روی در شرایط تنش کمبود روی
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	اسید فیتیک، پروتئین دانه، غنیسازی زیستی، کمبود روی، گندم
چکیده	به منظور بررسی اثرات کاربرد خارجی عنصر روی بر عملکرد دانه و برخی از ویژگیهای کیفی آن در خاک آهکی، آزمایشی گلدانی در سال زراعی 1393 بهصورت فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل 4 ژنوتیپ گندم دوروم و 2 سطح کاربرد خارجی سولفات روی (شاهد و کاربرد خاکی به همراه اسپری برگی در مراحل ساقهروی + آغاز پرشدن دانه) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد خارجی روی توانست میزان عملکرد بیولوژیک و دانه ژنوتیپ RCOL را بهترتیب در حدود 2 و 4 برابر در مقایسه با شاهد افزایش داد درحالیکه در سایر ژنوتیپهای مورد مطالعه کاربرد عنصر روی بر عملکرد بیولوژیک و دانه تأثیر معنیداری نداشت. بر اساس نتایج بهدست آمده، بیشترین افزایش وزن هزار دانه در اثر کاربرد عنصر روی به میزان 20/7 درصد در ژنوتیپ RCOL صورت گرفت. در بین ژنوتیپها بیشترین میزان کاهش نسبت مولی اسید فیتیک به روی در ژنوتیپ Ege-88 مشاهده شد و این نسبت از 52/2 در شاهد به 8/4 در شرایط کاربرد روی رسید که این امر نشانگر واکنش متفاوت ژنوتیپهای گندم دوروم به شرایط محیطی از جمله کمبود روی در خاک است. نتایج حاصل همچنین نشان داد که کاربرد خارجی سولفات روی سبب افزایش 22/7 درصدی تعداد دانه در سنبله و کاهش 62/3 درصدی میزان اسید فیتیک شد. همچنین با کاربرد سولفات روی غلظت روی دانه از 29/9 میلیگرم بر کیلوگرم در شرایط شاهد به 64/7 میلیگرم بر کیلوگرم رسید. بهطور کلی اگرچه کاربرد خارجی عنصر روی منجر به افزایش عملکرد همه ژنوتیپهای مورد مطالعه نشد اما با تأثیر بر پارامترهای مورد مطالعه میزان کیفی عملکرد را بهبود داد. لذا، اگرچه برای اطمینان از نتایج حاصل انجام آزمایشات دیگری لازم است ولی، میتوان استفاده از کاربرد خارجی روی را روش مناسبی برای بهبود همزمان عملکرد کمی و کیفی دانست.
پژوهشگران	مجید عبدلی (نفر دوم)، عزت اله اسفندیاری (نفر اول)