مشخصات پژوهش

عنوان	ارزیابی اثرات عملکرد سد بر رژیم های جریان و تطبیق بستر رودخانه با آن تغییرات
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	احداث سد، تغییرات رژیم جریان، تغییرات مورفولوژیکی رودخانه، مداخله انسان، سیستم های رودخانه ای
چکیده	سدها سازه هایی هستند که برای ذخیره آب رودخانه ساخته می شوند. با این حال، با انجام این کار، تغییرات زیادی در خصوصیات ژئومورفیک و هیدرولوژیکی رودخانه ایجاد می کنند. این سدها نه تنها آب را در مخازن خود ذخیره می کنند، بلکه رسوباتی را که با جریان آب به مخزن می آید، ذخیره می کنند. مداخله انسان در سیستم های رودخانه ای باعث تغییرات زیادی می شود، ابتدا در ساختار ژئومورفولوژیکی، سپس در سیستم های اکولوژیکی و اجتماعی رودخانه و همچنین روی زیستگاه های رودخانه ای و ساحلی. قابل توجه ترین پیامد ژئومورفیک سیستم های رودخانه ای، تخریب بستر رودخانه است و علت اصلی افزایش تخریب بستر رودخانه پس از احداث سدها، کمبود رسوب در آب آزاد شده است. رسوب انتقال یافته به مخزن، در آنجا باقی می ماند و آب تمیز و بدون رسوب در پایین دست سد رها می شود. این آب تمیز، بسته به میزان جریان، ظرفیت بیشتری برای حمل رسوبات با خود خواهد داشت. در دهه های اخیر، تعداد سدهای ساخته شده برای استفاده از منابع آبی در ایران به شدت افزایش یافت. در حوضه آبریز دریای خزر نیز پروژه های بسیاری برای استفاده از رودخانه ها برای اهداف مختلف توسعه یافت. افزایش در تعداد سدها باعث تغییراتی در ویژگی های ژئومورفولوژیکی سیستم های رودخانه ای در طول زمان شده است. از این رو هدف تحقیق حاضر بر روی ارزیابی تغییرات ناشی از اثرات انسانی مانند سدهای ساخته شده بر روی مورفولوژی و تخریب بستر رودخانه قرار گرفت. در تحقیق حاضر با هدف بررسی اثرات احداث سد شهید رجایی بر رودخانه تجن، تغییرات هیدرولوژیکی و مورفولوژی رودخانه تجن مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا از عکس های هوایی تهیه شده از سنجنده های Landsat5 و Landsat7 به ترتیب برای سال های 1995 (پیش از بهره برداری از سد) و 2005 (پس از بهره برداری از سد) استفاده گردید. به منظور بررسی سری های زمانی و محاسبات مربوط به تصاویر ماهواره ای، کد عددی در محیط برنامه نویسی RStudio تهیه گردید. نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر را می توان به صورت زیر بیان نمود. با توجه به اهداف احداث سد شهیدرجایی که کنترل سیلاب های بهاری و تأمین آب کشاورزی اراضی پایین دست می باشد، الگوی رهاسازی دبی به صورت منظم در آمده است که کاملا با شرایط طبیعی رودخانه در پیش از زمان احداث سد متفاوت است. روند کاهشی شدیدی در میانگین دبی های سالانه دیده
پژوهشگران	سالار عرفان اسفنجانی (دانشجو)، کامله آقاجانلو (استاد راهنما)