مشخصات پژوهش

عنوان	ارزیابی کاربرد قارچ میکوریزا و نانو کود کیتوزان بر کمیت و کیفیت اسانس آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در سطوح مختلف آبیاری
نوع پژوهش	طرح پژوهشی خاتمه یافته
کلیدواژه‌ها	کود زیستی، تنش خشکی، گیاهان دارویی و ادویه ای، متابولیت های ثانویه، تیمول
چکیده	به منظور ارزیابی کمیت و کیفیت اسانس آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در سطوح مختلف آبیاری با کاربرد جداگانه و تلفیقی قارچ مایکوریز و نانو ذره کیتوزان، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال-های 1400 و 1401 اجرا شد. فاکتور اصلی سطوح مختلف آبیاری در سه سطح آبیاری در 80 درصد ظرفیت زراعی (FC80) به عنوان آبیاری نرمال، 60 درصد ظرفیت زراعی (FC60) به عنوان تنش خفیف و 40 درصد ظرفیت زراعی (FC40) به عنوان تنش شدید بودند. همچنین، فاکتور فرعی کاربرد منابع مختلف کودی شامل کاربرد جداگانه قارچ میکوریزا، نانو ذره کیتوزان، کاربرد تلفیقی میکوریزا+ کیتوزان و عدم مصرف کود (شاهد) بود. نتایج نشان داد عملکرد ماده خشک آویشن در تنش های خفیف و شدید به ترتیب 13 و 3/40 درصد نسبت به شرایط عدم تنش (آبیاری نرمال) کاهش یافت. در حالی که، کاربرد تلفیقی میکوریزا+ کیتوزان منجر به افزایش 7/21 درصد عملکرد ماده خشک آویشن نسبت به عدم مصرف کود گردید. بیشترین میزان اسانس (03/2 درصد) و عملکرد اسانس آویشن (04/10 گرم بر متر مربع) در تنش خفیف با کاربرد تلفیقی میکوریزا+ کیتوزان بدست آمد. کاربرد تلفیقی میکوریزا+ کیتوزان منجر به افزایش 1/17 و 7/42 درصدی میزان اسانس و عملکرد اسانس آویشن نسبت به عدم مصرف کود گردید. بر اساس آنالیز ترکیبات اسانس، بیشترین میزان ترکیبات غالب آویشن از قبیل تیمول و گاماترپینن در تنش خفیف با کاربرد تلفیقی میکوریزا+ کیتوزان حاصل شد. همچنین، بیشترین میزان پاراسیمن و کارواکرول در تنش شدید با کاربرد تلفیقی میکوریزا+ کیتوزان بدست آمد. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، می توان کاربرد تلفیقی قارچ میکوریزا+ نانو ذره کیتوزان را به عنوان یک راهکار پایدار جایگزین جهت افزایش کمیت و کیفیت اسانس استخراج شده از گیاه دارویی آویشن در شرایط تنش خشکی معرفی نمود.
پژوهشگران	خشنود علیزاده (نفر چهارم)، علی استادی (نفر سوم)، مصطفی امانی ماچیانی (نفر دوم)، عبدالله جوانمرد (نفر اول)