عنوان	ارزیابی کمی و کیفی عملکرد و اسانس مرزه (Satureja hortensis L.) با کاربرد عصاره جلبک دریایی و کودهای شیمیایی
نوع پژوهش	طرح پژوهشی خاتمه یافته
کلیدواژه‌ها	کارواکرول، عملکرد ماده خشک، اسانس، مرزه، Ascophyllum nodosum
چکیده	با توجه به اثرات نامطلوب و زیست محیطی ناشی از کاربرد نهاده‌های شیمیایی در کشاورزی متداول، استفاده از نهاده‌های آلی و مواد محرک رشد مانند عصاره جلبک دریایی مورد توجه قرار گرفته ‌است. از آنجائیکه مواد مؤثره بسیاری از گیاهان دارویی تحت تأثیر عوامل محیطی از جمله حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه قرار می‌گیرد این پژوهش به‌منظور بررسی اثر کاربرد عصاره جلبک دریایی و کودهای شیمیایی بر برخی صفات رشدی، تولید اسانس و ترکیبات اسانس گیاه دارویی مرزه انجام گردید. آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در کشتزار پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال 1401 اجرا گردید. فاکتور اول عصاره جلبک دریایی شامل عدم کاربرد، خاک مصرف، محلول پاشی و خاک مصرف + محلول‌پاشی و فاکتور دوم شامل کاربرد و عدم کاربرد کودهای شیمیایی بود. نتایج نشان داد که اثر کود شیمیایی بر صفات وزن خشک تک بوته، وزن خشک ساقه‌های گلدهنده، عملکرد ماده خشک، درصد اسانس و عملکرد اسانس و اثر ساده عصاره جلبک دریای بر تمامی صفات مورد مطالعه به غیز ارتفاع بوته معنی‌دار شد. برهمکنش کود شیمیایی و عصاره جلبک دریایی بر صفات عملکرد ماده خشک و درصد اسانس معنی‌دار شد. صفات وزن خشک تک بوته و ساقه‌های گلدهنده و عملکرد اسانس با کاربرد کود شیمایی نسبت به شاهد افزایش معنی‌داری نشان دادند. صفات ارتفاع بوته، تعداد ساقه‌های فرعی و وزن خشک تک بوته با کاربرد هردو روش مصرف عصاره جلبک نسبت به عدم کاربرد آن افزایش معنی‌دار نشان دادند. بیشترین قطر ساقه اصلی و وزن خشک ساقه‌های گلدهنده با مصرف خاکی عصاره جلبک و بیشترین عملکرد اسانس با کاربرد تلفیقی محلول‌پاشی + مصرف خاکی عصاره جلبک مشاهده شد. بیشترین عملکرد ماده خشک (7/903 گرم در متر مربع) با کاربرد تلفیقی عصاره جلبک دریایی و کود شیمیایی به‌دست آمد که نسبت شاهد افزایش 3/39 درصدی را نشان داد. مصرف تلفیقی عصاره جلبک دریایی (محلول‌پاشی + خاک مصرف) بیشترین تأثیر را بر عملکرد اسانس مرزه گذاشت. درصد کارواکرل اسانس تحت تأثیر کاربرد عصاره جلبک دریایی افزایش نشان داد. به طور کلی نتایج نشان داد که استفاده از کودهای شیمیایی و مصرف خاکی یا محلول‌پاشی عصاره جلبک دریایی به عنوان منبع تأمین کننده عناصر غذایی ماکرو و میکرو و برخی مواد تحریک کننده رشد و هورمون های گیاهی، می‌تواند نقش مهمی در تولید گیاه دارویی مرزه داشته باشد و منجر به بهبود عملکرد کمی و کیفی آن شود.
پژوهشگران	یوسف نصیری (نفر اول)، حسن کوچک خانی (نفر دوم)، محمد اسدی (نفر سوم)