عنوان	پاسخهای زراعی و عملکرد برخی رقمهای گندم دیم به کودهای شیمیایی اوره و تریپل سوپرفسفات در منطقه هشترود
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	تجزیه به مؤلفههای اصلی، درصد گلوتن، ژنوتیپ، شاخص کلروفیل، عملکرد دانه
چکیده	با توجه به محدودیت استفاده از کودهای شیمیایی در اراضی دیم، انتخاب رقمهای مناسب با جذب و کارایی بیشتر نیتروژن و فسفر، اهمیت ویژهای دارد. پاسخ رقمهای گندم دیم به کودهای اوره و تریپل سوپرفسفات، در یک آزمایش بهصورت فاکتوریل-اسپلیت پلات 1433 بررسی شد. کود اوره در دو - بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان هشترود در سال زراعی 1431 سطح )صفر و 03 کیلوگرم بر هکتار در پاییز( و تریپل سوپرفسفات در دو سطح )صفر و 33 کیلوگرم بر هکتار( بهصورت فاکتوریل در کرتهای اصلی و رقمهای گندم در کرتهای فرعی در پنج سطح )هشترود، صدرا، هما، واران و باران( در نظر گرفته شدند. تفاوت بین ژنوتیپهای مورد مقایسه از نظر اکثر صفات مورد ارزیابی، معنادار بود. تلفیق کودهای اوره و فسفر بهعنوان بهترین تیمار عملکرد دانه شناخته شد که در رقم باران سبب حداکثر تولید دانه گردید. این تعامل مثبت، بیانگر اثر همافزایی این دو عنصر غذایی بر فرایندهای فیزیولوژیکی گیاه بود . رقم هما کمترین عملکرد را در تمامی تیمارها نشان داد که احتمالاً ناشی از تفاوتهای ژنتیکی در جذب و کارایی مصرف نیتروژن و فسفر بود. در تجزیه به مؤلفههای اصلی، چهار مؤلفه اصلی اول، 77 درصد از تنوع کل را توجیه کردند. مؤلفه اول، عملکرد دانه نامگذاری گردید که از آن میتوان برای گزینش رقمهای گندم استفاده کرد. نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد بهینه نیتروژن و فسفر میتواند بر عملکرد رقمهای گندم اثرهای مثبت داشته باشد.
پژوهشگران	رقیه شفیقی (نفر اول)، علیرضا پورمحمد (نفر دوم)، ایرج اصلانی (نفر سوم)