عنوان	بهینه‌سازی عملکرد و صفات دفاعی نعناع گریپ‌فروتی (Mentha suaveolens×piperita) تحت شرایط تنش خشکی با کاربرد قارچ میکوریزا و نانوذرات کربن کوانتوم دات
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	تنش های غیرزیستی، عملکرد، کشاورزی پایدار، متابولیت های ثانویه، نانوذرات، نعناع گریپ فروتی
چکیده	نعناع گریپ فروتی (Mentha suaveolens×piperita)، گیاهی با اهمیت بالا در صنایع مختلف از جمله آرایشی، بهداشتی، غذایی و دارویی است. با توجه به چالش‌های روزافزون ناشی از تنش‌های محیطی مانند خشکی، بهبود روش‌های مقابله با این تنش‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این راستا، پژوهشی با هدف بررسی اثر نانوذرات کربن کوانتوم دات و قارچ میکوریزا آربوسکولار بر رشد و پاسخ‌های بیوشیمیایی نعناع گریپ‌فروتی تحت تنش خشکی انجام شد. آزمایش‌ به ‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه سطح تنش خشکی (90، 70 و 50 درصد ظرفیت زراعی) و شش تیمار کودی شامل بدون کود (شاهد)، قارچ میکوریزا آربوسکولار (AMF)، کربن کوانتوم‌دات 5 پی‌پی‌ام (CQD5)، کربن‌کوانتوم دات 10 پی‌پی‌ام (CQD10)، AMF+CQD5، و AMF+CQD10 در 4 تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که ترکیب AMF+CQD10 در شرایط آبیاری نرمال، به‌طور قابل توجهی منجر به بهبود رشد گیاه و افزایش عملکرد ماده خشک نعناع گریپ‌فروتی گردید. با این حال، در شرایط تنش شدید خشکی، گیاهان شاهد با بالاترین سطح آسیب اکسیداتیو (محتوای بالای مالون‌دی‌آلدهید و پراکسید هیدروژن) مواجه بودند، در حالی‌که تیمارهای حاویAMF + CQDباعث کاهش این نشانگرهای استرس شدند. علاوه بر این، در شرایط تنش خشکی، کاربرد AMF+CQD10 منجر به افزایش محتوای فنل، فلاونوئید، پرولین، کربوهیدرات‌های محلول، آنتوسیانین و اسید اسکوربیک شد که نشان‌دهنده افزایش تحمل به خشکی در نعناع گریپ‌فروتی بود. علاوه بر این، در شرایط تنش با کاربرد AMF+CQD10، افزایش محتوای فنل، فلانوئید، پرولین، کربوهیدرات‌های محلول، آنتوسیانین و اسید آسکوربیک نشانگر بهبود مقاومت گیاه در برابر خشکی است. همچنین، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی مانند آسکوربات پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز نیز در این تیمار تقویت شد. بطور خلاصه، کاربرد ترکیب قارچ میکوریزا آربوسکولار و غلظت 10 پی‌پی‌ام نانوذرات کربن کوانتوم دات می‌تواند به‌طور موثری صفات دفاعی و بیوشیمیایی نعناع گریپ‌فروتی را در مواجهه با تنش خشکی بهبود بخشد. این نتایج می‌تواند به‌عنوان یک راهکار پایدار و مؤثر برای افزایش تولید گیاهان دارویی در شرایط تنش آبی و کاهش مصرف کودهای شیمیایی در کشاورزی پایدار مورد استفاده قرار گیرد.
پژوهشگران	محمد حقانی نیا (نفر اول)، عبدالله جوانمرد (نفر دوم)، فرزاد رسولی (نفر سوم)، فاطمه حضرتی حاصلقوبی افشار (نفر چهارم)