عنوان	ارزیابی کمی و کیفی علوفه خلر (Lathyrus sativus L.) با کاربرد اسید هیومیک و قارچ آرباسکولار میکوریزا در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	الیاف نامحلول در شوینده‌های اسیدی، تنش خشکی، کود زیستی، گیاهان علوفه‌ای، لگوم
چکیده	آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در سال زراعی 1401 در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل عدم آبیاری (شرایط دیم)، یک بار آبیاری تکمیلی و دو بار آبیاری تکمیلی بود. همچنین فاکتور فرعی منابع مختلف کودی در چهار سطح عدم مصرف کود، قارچ آرباسکولار میکوریزا، هیومیک اسید و کاربرد تلفیقی میکوریزا+ هیومیک اسید را شامل می‌شد. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه و عملکرد علوفه خلر در دو بار آبیاری تکمیلی با کاربرد تلفیقی میکوریزا+ هیومیک اسید بدست آمد. انجام یک و دو بار آبیاری تکمیلی منجر به افزایش 16 و 7/35 درصدی عملکرد علوفه خلر نسبت به شرایط بدون آبیاری (دیم) گردید. علاوه بر این، کاربرد جداگانه میکوریزا، هیومیک اسید و کاربرد تلفیقی میکوریزا+ هیومیک اسید منجر به افزایش 9/16، 6/7 و 6/25 درصدی عملکرد علوفه خلر نسبت به عدم مصرف کود گردید. بیشترین میزان الیاف نامحلول در شوینده‌های اسیدی و خنثی در شرایط بدون آبیاری (دیم) بدون مصرف کود مشاهده شد. علاوه بر این، بیشترین میزان پروتئین خام، خاکستر علوفه ، کربوهیدرات محلول در آب ، ماده مغذی قابل هضم ، ماده خشک قابل هضم ، ارزش نسبی تغذیه‌ای و انرژی ویژه شیردهی در دو بار آبیاری تکمیلی با کاربرد تلفیقی میکوریزا+ هیومیک اسید بدست آمد. انجام آبیاری تکمیلی به همراه کاربرد تلفیقی قارچ میکوریزا+ هیومیک اسید به عنوان یک روش پایدار می‌تواند به بهبود کمیت و کیفیت علوفه گیاه خلر در شرایط دیم منجر گردد.
پژوهشگران	عبدالله جوانمرد (نفر اول)، رحمان انتظاری (نفر دوم)، مصطفی امانی ماچیانی (نفر سوم)، حمید حاتمی ملکی (نفر چهارم)