احمد آقایی

شوری یکی از مهم ترین تنش های غیرزنده محیطی و محدود کننده رشد و تولید محصولات زراعی و باغی می باشد. پژوهش انجام شده به منظور بررسی ارزیابی کارایی عصاره جلبک دریایی و نانو سیلیکون در تعدیل تنش شوری دو ژنوتیپ چهارفصل و کاشان گل محمدی (Rosa damascena Mill.) تحت کشت درون شیشه ای اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه ی کاملا تصادفی در سه تکرار (5 ریزنمونه در هر تکرار) طراحی شد که در آن اثر ژنوتیپ (چهارفصل و کاشان)، اثر سدیم کلرید (0و100 میلی مولار)، عصاره جلبک (0، 2 و 3 گرم در لیتر) و اثر نانوسیلیکون (0، 50 و 100 میلی گرم در لیتر) مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش حاضر تغییراتی در میزان آنتی اکسیدان ها و سایر صفات مورد بررسی مشاهده شد که بسته به ژنوتیپ و کاربرد نانو سیلیکون و عصاره جلبک دریایی متفاوت بود. به طور کلی، نتایج نشان داد با اعمال تنش شوری 100 میلی مولار، میزان RWC، مقدار MSI، رنگدانه های کلروفیل (Total Chl، Chl a، Chl b و کارتنوئید)، شاخص فلورسانس کلروفیل و میزان پروتئین به طور معنی داری نسبت به شرایط کنترل در هر دو ژنوتیپ کاشان و چهارفصل کاهش یافتند. بهترین اثر تیمار در شرایط تنش در این صفات با اختلاف معنی دار مربوط به تیمارT9 (SW 3g/l +SiO2-NPs 100mg/L) و پس از آن تیمار T7 (SW 2g/L +SiO2-NPs 100mg/L) بود. از طرفی میزان H2O2 و محتوای MDA در شرایط تنش به طور معنی داری نسبت به شرایط کنترل افزایش یافت و کاربرد همزمان نانوسیلیکون و عصاره جلبک دریایی (تیمارهای T9 و T7) منجر به کاهش این صفات در شرایط تنش شدند. همچنین در شرایط تنش شوری 100 میلی مولار میزان پرولین و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی SOD، POD، GPX و CAT در هر دو ژنوتیپ افزایش یافت. استفاده از نانو سیلیکون و عصاره جلبک دریایی (تیمارهای T9 و T7) باعث افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و میزان پرولین در شرایط تنش شد. نتایج بررسی اثر ژنوتیپ ها نشان داد ژنوتیپ کاشان از طریق بهبود ظرفیت نگهداری آب، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و یکپارچگی غشاء ممکن است تحمل بیش تری نسبت به تنش شوری داشته باشد. مناسب ترین تیمار کاربردی در ژنوتیپ های بررسی شده با اختلاف معنی دار نسبت به تمامی تیمارها در هردو شرایط (تنش شوری و کنترل) مربوط به تیمار نانوسیلیکون mg/L 100 به همراه عصاره جلبک دریایی g/L 3 (T9) و پس از آن